AKCİĞERİN SÖNMESİ (Pnömotoraks – Kollaps)
1-) Pnömotoraks nedir?
- Akciğer ile göğüs duvarı arasında hava birikmesidir
- Daha önce var olan hava keseciklerinin (bül, bleb) patlaması sonrası görülür; akciğerin sönmesi için her zaman hava keseciği olmayabilir!
2-) Pnömotoraks NASIL meydana gelir?
a. Göğüs kafesinin yaralanması
- Düşme, çarpma, veya vurma sonrası; trafik kazası, darbe
- Ateşli veya delici silah yaralanması
- Akciğer biyopsisi sırasında veya sonrasında
- Kırık kaburganın akciğere batması
- Kalp masajı sırasında
- Bronkoskopi ile biyopsi yapılması sırasında (akciğerin endoskopisi)
b. Var olan akciğer hastalığının olması;
- Amfizem (alveollerin bozulması; en küçük hava kesecikleri)
- Pnomoni (zatürre)
- Verem (tüberküloz)
- Sarkoidoz
- Kistik fibroz
- Bül, bleb (hava kesecikleri)
- Akciğer kanseri
3-) ŞİKAYETLER?
- Ani başlayan nefes darlığı
- Göğüs ağrısı (kalp kriziyle karışabilir*)
- Nefes alamamak
- Sırt veya karın ağrısı
- Batma
- Bazen hiç şikayet yoktur!
4-) Kimler daha çok RİSK vardır?
- En sık 20 - 40 yaş aralığında; genç ve orta yaş yetişkin, erkeklerde görülür
- Uzun ve zayıf yapılılarda daha sıktır (astenik yapı)
- Altta yatan diğer akciğer hastalığının olması
- Bazılarında genetik yatkınlık var olabilir (Ör. Alfa-1 antitripsin eksikliği)
- Önceden geçirilen “pnömotoraks” varlığı sonraki 1-2 yılda tekrar olma olasılığını (aynı taraf veya diğer akcigerde) arttırır; ikinci ataktan sonra nüks etme olasılığı %80'lere yükselir!**.
5-) Diğer RİSK altında olanlar?
- Basınç değişikliklerine maruz kalanlar;
# Dalgıçlar
# Uçak yolculuğu yapanlar, pilotlar
# Dağ tırmanıcıları
# Suni solunum cihazina bağlı olanlar (Mekanik Ventilasyon)
6-) TANI nasıl konur?
- Hastanın şikayetleri; daha önceden var olan akciğer hastalığı, önceden geçirilmiş pnömotoraks hikayesi, vb.
- Fizik muayenede solunum seslerinin kaybolması, azalması ve/veya derinden duyulması
- Akciğer filmlerinde (düz grafi, Bilgisayarlı Tomografi) akciğerin kısmi veya tam söndüğünün tespit edilmesi.
7-) *ACİL durumlar?
* Akciğerin tam sönmesi
* Kalbi sıkıştırarak çalışmasını engellemesi; vücuda kan pompalama görevinin aksaması (*Tansiyon Pnömotoraks); ÖNEMLİ NOT: Ölümcül bir durum olabilir. Uyanık olunmalı! -- Kalp durması nedeniyle "Kalp Masaji" gerektirebilir! Acilen hastaneye başvurulmalıdır!*
8-) TEDAVİ?
# Gözlem
# Kateter ile hava aspirasyonu
# Göğüs tüpü uygulaması
# Cerrahi - akciğerdeki hava keseciklerinin kapalı “VATS yöntemi”yle (torakoskopik cerrahi) stapler – zımba kullanılarak çıkarılması
9-) "GÖZLEM" tedavisi kimlere uygulanabilir?
# %10-15'lik sönme varsa ve ilk ataksa
# Belirgin hava keseciğinin veya bülün olmaması
# Mesleksel risk grubunda değilse
- Akciğer ile göğüs duvarı arasında hava birikmesidir
- Daha önce var olan hava keseciklerinin (bül, bleb) patlaması sonrası görülür; akciğerin sönmesi için her zaman hava keseciği olmayabilir!
2-) Pnömotoraks NASIL meydana gelir?
a. Göğüs kafesinin yaralanması
- Düşme, çarpma, veya vurma sonrası; trafik kazası, darbe
- Ateşli veya delici silah yaralanması
- Akciğer biyopsisi sırasında veya sonrasında
- Kırık kaburganın akciğere batması
- Kalp masajı sırasında
- Bronkoskopi ile biyopsi yapılması sırasında (akciğerin endoskopisi)
b. Var olan akciğer hastalığının olması;
- Amfizem (alveollerin bozulması; en küçük hava kesecikleri)
- Pnomoni (zatürre)
- Verem (tüberküloz)- Sarkoidoz
- Kistik fibroz
- Bül, bleb (hava kesecikleri)
- Akciğer kanseri
3-) ŞİKAYETLER?
- Ani başlayan nefes darlığı
- Göğüs ağrısı (kalp kriziyle karışabilir*)
- Nefes alamamak
- Sırt veya karın ağrısı
- Batma
- Bazen hiç şikayet yoktur!
4-) Kimler daha çok RİSK vardır?
- En sık 20 - 40 yaş aralığında; genç ve orta yaş yetişkin, erkeklerde görülür
- Uzun ve zayıf yapılılarda daha sıktır (astenik yapı)
- Altta yatan diğer akciğer hastalığının olması
- Bazılarında genetik yatkınlık var olabilir (Ör. Alfa-1 antitripsin eksikliği)
- Önceden geçirilen “pnömotoraks” varlığı sonraki 1-2 yılda tekrar olma olasılığını (aynı taraf veya diğer akcigerde) arttırır; ikinci ataktan sonra nüks etme olasılığı %80'lere yükselir!**.
5-) Diğer RİSK altında olanlar?
- Basınç değişikliklerine maruz kalanlar;
# Dalgıçlar
# Uçak yolculuğu yapanlar, pilotlar
# Dağ tırmanıcıları
# Suni solunum cihazina bağlı olanlar (Mekanik Ventilasyon)
6-) TANI nasıl konur?
- Hastanın şikayetleri; daha önceden var olan akciğer hastalığı, önceden geçirilmiş pnömotoraks hikayesi, vb.
- Fizik muayenede solunum seslerinin kaybolması, azalması ve/veya derinden duyulması
- Akciğer filmlerinde (düz grafi, Bilgisayarlı Tomografi) akciğerin kısmi veya tam söndüğünün tespit edilmesi.
7-) *ACİL durumlar?
* Akciğerin tam sönmesi
* Kalbi sıkıştırarak çalışmasını engellemesi; vücuda kan pompalama görevinin aksaması (*Tansiyon Pnömotoraks); ÖNEMLİ NOT: Ölümcül bir durum olabilir. Uyanık olunmalı! -- Kalp durması nedeniyle "Kalp Masaji" gerektirebilir! Acilen hastaneye başvurulmalıdır!*
8-) TEDAVİ?
# Gözlem
# Kateter ile hava aspirasyonu
# Göğüs tüpü uygulaması
# Cerrahi - akciğerdeki hava keseciklerinin kapalı “VATS yöntemi”yle (torakoskopik cerrahi) stapler – zımba kullanılarak çıkarılması
9-) "GÖZLEM" tedavisi kimlere uygulanabilir?
# %10-15'lik sönme varsa ve ilk ataksa
# Belirgin hava keseciğinin veya bülün olmaması
# Mesleksel risk grubunda değilse
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder